Kurdî  ■  كوردی  ■  عربي
FRI, 11 JUL 2025 01:35 Erbil, GMT +3
پارتی دیموکراتی کوردستان
ئازادی . دیموکراسی . دادپەروەری
 

پووتین پەڕینەوە لە دنێپر بەرەو دنێستر یا مانەوە لە ئەدێسا..؟
| KDP.info


د.محمد خدر مولود 

لە ئێستاوە تا رۆژی 9ی مانگ کە دەکاتە رۆژی دووشەممەی ئەم حەفتەیە، تەواوی جیهان بە تایبەتی ئەمریکاو ئەوروپا چاویان لە بزاڤ و جوولەی سوپای رووسیایە لە باشووری ئوکراینا وە بە دیاریکراویش لە شارە کەناراوییەکانی ماریۆپۆڵ و خیرسۆن  ئەدێساوە چۆن و بە چ ئاراستەیەک هێرش و پەلامارەکانی چڕدەکاتەوە و بەرەو کوێی تری ووشکایی ناوچەکە هەنگاو دەنێ ..؟  

ئاخر ئەو رۆژە 9-5-2022  یادی 76 ساڵەی سەرکەوتنە بە سەر نازیەت و کۆتاییهاتنی جەنگی دووەمی جیهانە و دوای تەواوبوونی جەنگ رووسەکان بە (دێن پەبێدە - ڕۆژی سەرکەوتن) ناوزەد و ناودێریان کردووە. 

ڕووسیا ساڵانە بە شکۆدارییەوە لە گۆڕەپانی مەزنی سووری مۆسکۆ بە نمایشکردنی سەربازی و جارجاریش بە نمایشکردنی تازەترین کەرستەی پێشکەوتووی جەنگی و تەکنەلۆجیای سەربازی ئەو یادە بەرز رادەگرن و میوانانیش لە سەرۆکی وڵاتانی دۆست و هاوپەیمانان بانگهێشت دەکەن.

دیارە یادی ئەمساڵی دێن پەبێدە، بۆ رووسەکان و پوتین مانایەکی تایبەتی هەیە، چونکە لە ڕوانگەی کریملینەوە شانازییەکی گەورەیە کە دەبینن سوپاکەیان بۆ رووبەرووبوونەوەی هەژموون و پەلوپۆ هاوێشتنی هێزی ناتۆ و ئەمریکییەکان بۆ سەر سنووریان لە رۆژئاواوە، سوپای رووسیا  لە نێو خاکی ئوکراینادا لە رۆژی 24-2-2022 وە لە هێرش و سەرکەوتن و پێشکەوتن دایە و درێژە بە نەخشە و بەرنامەی ساڵی 2014 دەداو سنووری جوگرافیای دۆڵی دەمباس و دورگەی کریما فرەوانتر دەکا. هەرچی ئەوروپاو ئەمریکییە بە جۆرێکی تر دەرواننە ئەو رێکەوت و ئەو مێژووە و نیگەرانی ئەوەن لەو رۆژەوە لە 9-5-2022 دا پوتین بڕیاری هێرشکردنە سەر شاری ئەدێسا بدات چ لە دەریای ڕەشەوە، یا لە وشکانی لە دیوی دوورگەی کریمەوە بە دیوی وڵاتی مەڵدۆفیاوە هەر لە وشکانی لە رۆژئاوا و باشووری رۆژئاوای ئەدێساوە لە ناوچەی ترانسنیستریاوە سەربازە جوداخوازە رووسییەکانی ترانسنیتریا بۆ سەر ئەدێسا هێرش بێنن و پەلاماری بدەن یا داگیری بکەن. 

بە دیوی لای وڵاتی مەڵدۆفیاوە و لە نێو خاکەکەیەوە زۆر لەگینە و دوور نییە و ئەگەری ئەوە لە ئارادایە پوتین بریاربدا جوداخوازانی کۆمارە دانپیانەنراوەکەی ترانسنیستریا هەر لە وڵاتی مەڵدۆفیای دراوسێی ئەدێساوە هێرش بکەنە سەر مەڵدۆفیا و کیشنۆفی پایتەخت.  

ئەوەیان بۆ ..؟ هەر هیچ نەبێ بۆ راستکردنەوەی باری لار و شکستی سوپاکەی لە کیێفی ئوکراینا بێ یا دووبارەکردنەوەی سیناریۆی لۆگانسک و دانێسک لە هەرێمی بچووک و هەژاری ترانسنیتریا. 

ئەم ئەگەرە لە هەردوو باردا لەگینە چ لە باری هێرش کردنە سەر ئەدێسا یا هێرش کردنە سەر مەڵدۆفیا چونکە بۆ هێرش کردنە سەر ئەدێسا تا سوپای رووسیا چەندین جارە مووشەکبارانی ناو شاری ئەدێسای کردووەو خەڵکەکەشی لە نێو کەشوهەوای جەنگدا دەژین و تەنانەت تا ئێستا لە ترسی هێرشی رووسەکان نزیکەی سەد هەزاریان ئەو شارەیان جێهێشتووە بەرەو لفۆف و لەوێوەش بەرەو ئەوروپا.

سەرباری رێگای دەریایی، لە رێگای وشکانییەوەش لە دیوی دورگەی کریمەوە رووسەکان دەتوانن هێرش بکەنە سەر ئەدێسا.

لە کاتێکدا ئەم شارە، ئەدێسا سێیەم گەورە شاری ئوکراینایە و شاری ستراتیژی سەر دەریای ڕەشە و ڕووسەکان بە گەوهەری سەر دەریا ناوزەدیانکردووە و شارێکە نیوەی دانیشتوانەکەی بە زمانی رووسی دەپەیڤن، بۆیە رووسەکان تاک لایەنە ئەو حەقەیان بەخۆیان داوە بە شاری خۆیانی بزانن.

بە دیوەکەی لای وڵاتی ئازاد و سەربەخۆی مەڵدۆفیاوەش هەمان پێکهاتەی کۆمەڵایەتی دانیشتوانی رۆژهەڵاتی روباری دنیستر دەبینرێ وەک دانیشتوانی دۆڵی دەمباس بەدیوی رۆژهەڵات و هەردوو شاری لۆگانسک و دانێسک و ئەدێسا و ماریۆپۆڵ و خیرسۆن لە ناوەراستیش شاری ستراتیژی خارکەف و شاری پۆڵتافا و ئەو هەنجەت و بڕوبیانوە کلاسیکییە ماوە بەسەرچووەیان داوەتە پوتین تا کارێکی لە جۆرە بکات، بەتایبەتیش دوای سەرنەکەوتنی لە داگیرکردنی کیێف دا.

ئەمە لە کاتێکدایە کەسێتی پووتین کێرفی خەون و خەیاڵی قەیسەریانەی بۆ گەڕاندنەوەی شان شکۆ و هەیبەتی سۆڤیەتی بەر لە پرۆسترۆیکا بۆ رووسیای ئێستا  لە بەرامبەر ناتۆدا دوای هێرشکردنە سەر ئوکراینا لە بەرزبوونەوەدایە.

ئێستا هێرش کردنە سەر وڵاتی مەڵدۆفیای سەربەخۆ و هەژار، بۆ ورچە سپییەکە لە هەڵدانی پێکێک ڤۆدگای رووسی ئاسانترە، گەر ڤۆدگاکە ژەهری سپی تێدا نەبێ.  

سەرنج :

- دنێپر و دنێستر، دوو رووباری ناوداری ئوکراینان و هی دووەمیان دنێستر، لە باکوورەو دەرژێتە وڵاتی مەڵدۆفیا و بەدیوی ڕۆژهەڵاتیەوە هەرێمی جوداخوازە ترانسنیستریاكانی لێیە و ژمارەی دانیشوانی نیو ملیۆن کەس دەبێ و نابێ و لە ساڵی 1992وە بە پشتیوانی ڕووسیا  کۆمارێکی سەربەخۆیان ڕاگەیاندووە و تا ئێستا هیچ وڵاتێ لە جیهان دانی پیانەناوە و نزیکەی 2000 سەربازی رووسی ئەوێ دەپارێزێ. 

   

 




دوایین هەواڵەکان

سبه‌ی هەرێمی کوردستان میوانداری بەڕێوەچوونی پرۆسەیەکی گرینگ و چارەنوسساز دەکات

THURSDAY, 10 JULY 2025 21:07:18

ھەولێر-KDP.info- گوتەبێژی سەرۆکایەتیی هەرێمی هەرێمی کوردستان دەڵێت، هەموو ئاسانکارییەک کراوە بۆ بەڕێوەچوونی ڕێوڕەسمی چەکدانانی ژمارەیەک چەکداری پەکەکە ده‌شڵێت، هەرێمی کوردستان میوانداری ئه‌م پرۆسە گرنگه‌ دەکات.

 
کۆمپانیا کەنەدییەکان دەیانەوێت لە ھەرێمی کوردستان کار بکەن

THURSDAY, 10 JULY 2025 18:07:10

ھەولێر-KDP.info- سەرۆکی دەستەی وەبەرھێنان لە ھەرێمی کوردستان دەڵێت "پەیوەندی نێوان ھەرێمی کوردستان و کەنەدا زۆر باشە و کۆمپانیا کەنەدییەکان دەیانەوێت بێن لە ھەرێمی کوردستان کار بکەن، ئێمەش وەکو حکوومەتی ھەرێمی کوردستان ھاوکاری و ئاسانکاری تەواویان بۆ دەکەین." 

 
شانده‌كه‌ی پەرلەمانتارانی دەم پارتی ئەمشەو لە هەولێر دەمێننەوه‌

THURSDAY, 10 JULY 2025 15:07:27

ھەولێر-KDP.info- بۆ بەشداربوون لە رێوڕەسمی چەکدانانی گرووپێکی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە)، شاندێکی پەرلەمانتارانی دەم پارتی و کەسایەتییەکانی باکووری کوردستان گەیشتنە هەرێمی کوردستان. 

 
ڕوونكردنەوەیەك لە وەزارەتی ناوخۆی حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە

THURSDAY, 10 JULY 2025 13:07:31

ھەولێر-KDP.info- وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان بڵاویکردەوە، لە ئەنجامی ناکۆکیی نێوان چەند کەسێک لە سەر کێشەی زەوی و زار، گرژی و نائارامی لە ناوچەی خەباتی سەر بە پارێزگای هەولێر دروست بوو کە بە داخەوە بووە هۆکاری زیانی گیانی و ماددی.

 
بزانه‌ کابینەی نۆیه‌م لە سنووری هەر چوار پارێزگادا چی له‌ بواری ڕێگەوباندا كردووه‌

THURSDAY, 10 JULY 2025 13:07:19

ھەولێر-KDP.info- لە ماوەی کارکردنی کابینەی نۆیەمی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، بە سەرۆکایەتی مەسروور بارزانی تەنیا لە کەرتی ڕێگه‌وباندا لە سنووری هەر چوار پارێزگاکە و هەر چوار ئیدارە سەربەخۆکەی هەرێم، بە درێژایی 2681 کیلۆمەتر ڕێگه‌ دروستکراوە، لە پێناو بەهێزکردنی ژێرخانی ڕێگەوبان و ئاسانی هاتوچۆی هاووڵاتیان و بەستنەوەی ناوچەکان بە یەکتری.

 


 
© 2023 Kurdistan Democratic Party, KDP

Contact