فازڵ میرانی
هەشت هەزار بارزانی بە بڕیارێکی سیاسی بێ سەروشوێن کراون و کوژراون سەرەڕای سەد و هەشتا و دوو هەزار هاووڵاتی دیکەی خەڵکی کوردستانی عێراق، کە ئەنفال کراون، واتە دوای راپێچکردنیان لە سێدارە دروان بە بڕیارێکی سیاسیی بە زنجیرەیەک شاڵاوی بەدناوی ئەنفالی یەک لە دوای یەک ڕوبەڕوی سزای بەکۆمەڵی زیندە بەچاڵکردن بوونەتەوە پاش سەپاندنی حوکم بەسەریاندا بەوپێیەی ئەقڵیەتی فەرمانڕەوا بەوە وێنای کردن، کە شایستەی ژیان نین، چونکە کەسوکاری بەشێک لە شۆڕشگێڕانی کوردن.
پێش ئەم ڕووداوە سێ ئۆپەراسیۆن لە دژی فەیلییەکان ڕوویدا، لە سەردەمی شای ئێران بە پاساوی تەبەعیە ئاوارەی ئێرانیان کردن و هەر لەو کاتەدا هەزاران کەسیان لێ دەستگیرکران و لەنێوبران، دوای گۆڕینی ڕژێم لە ئێران.
یەک بڕیارە، بەڵام بە چەندین قوربانی لە هەمان توخمی نەتەوەیی.
بڕیارەکە لە لایەن رژێمێکی حزبی ئەو کاتە بوو، کە ئاشکرایە، کە دەوڵەتەکە کێ بوو، کە خۆی بە هاوشێوەی دەوڵەتێکی قووڵ دادەنا و قوربانیەکانیش هاووڵاتیانی عێراقی بوون، کە ناسنامەی ڕەسمییان هەبوو، کە کوردێکی نەتەوەیی بوون.
پرۆسەکە پرۆسەیەکی سیاسیی، ئەمنی و سەربازی بوو.
هەروەها بە مۆرکێکی تێکەڵکردنی دادوەری بە سیاسەت، کە ڕژێمی ئەو کاتە بڕیارەکانی ئەنجومەنی شۆڕش لە شوێن دەستوور و یاساکانی بەکاردەهێنا و دەیکردە هێزی یاسا و شەرعییەتی شۆڕشگێڕانەی خۆی بە بڕیارەکانی دەبەخشی تاکو تەنانەت لە حاڵەتێکی نائاسایییشدا ببنە بنەمایەک بۆ کردارێک، کە بەرپرسیار نەبێت، بەڵکو بە پێوانەی خۆی کارێکی قارەمانێتی نەتەوەیی بوو!
بە مانایەکی وردتر، بە یاساییکردنی کوشتن لە دەرەوەی چوارچێوەی جێبەجێکردنی سزای لەسێدارەدان و بەڵگەی پێویست بۆ ئەو سزایە، کە پێویستی بە توخم و مەرج هەیە، کە بیسەلمێنێت تۆمەتبارەکە کەسێکی پێگەیشتووی ئازاد و ژیرە و تاوانەکەی ئەنجامداوە و دەرەنجامەکەی دەزانێت.
بەڵام ئەوەی ڕوویدا ئەوە بوو، کە دەسەڵات هەزاران هاووڵاتیی تۆمەتبار کرد، کە وەک تاوان بوونی نییە، ئێستا ساڵیادی ئەنفالی بارزانییەکانە بۆیە تیشک دەخەینە سەر ئەم بەشەی ڕووداوەکه.
ئەمانە عەشیرەتی سەرۆک مەسعود بارزانی بوون، تیایاندا هەیە برایەتی و یەکێک لە پاڵنەرەکانی رژێم بۆ ئەم کارە ویستوویەتی واقیعێکی دەروونی توند بەسەر سەرۆک بارزانی لەلایەک و عەشیرەتەکەی لەلایەکی دیکەوە دروست بکات بۆ ئەوەی مەسەلەکە وەک دژایەتیکردنی ڕژێم لەلایەن کەسێکەوە نیشان بدرێت، کە سزای نەرێنی ڕۆحی لێدەکەوێتەوە بۆ ئەوەی مەسەلەکە یان بۆ خۆی بەرامبەرەکەی ڕادەست بکات یان خێزانەکەی لێی دوور بکەونەوە و ئەم مەسەلەیە سەرەڕای گەورەیی تاوانی دەسەڵات نیازی بەدی نەهات، کە دەیویست بەهەمان شێوە لەگەڵ فەیلییەکان و لەگەڵ باقی خەڵکی کوردستان، کە لە سەردەمە جۆراوجۆرەکانیدا ئۆپەراسیۆنەکانی ئەنفال بەدی بهێنێت و جگە لە وێرانکردنی گوندەکان و گواستنەوەی زۆرەملێ لە ناوچەکان و دەستبەسەرکردنیان لەناو کۆمەڵگه‌کاندا.
ئێمە لەبەردەم ڕوونکردنەوەیەکی ڕوون و ئاشکرادا بووین بۆ هزر و عەقڵییەتی دەسەڵات بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی، کە دروستی کردووە تاکتیکی دیالۆگ بەکاردەهێنێت، ئەگەر هەستی بە لاوازی کردبا، ئەگەر بەهێزیش بوایە کەڵبە و چنگەکانی واڵا دەکرد و لەوەتەی دەستبەرداری بەشێک لە خاکی دەوڵەت بووە بۆ لێدانی بزووتنەوەکەمان هەوڵێکی زۆری خوێناوی و پارە و پڕوپاگەندەی داوە بۆ درێژەدان بە فشارەکانی بۆ سەرمان. بۆیە بەردەوام بوو لە شەڕکردن لەگەڵمان بە پەراوێزخستن و دەستگیرکردن و لە سێدارە دان و کیمیاباران کردن و هیچ ئامرازێکی توندوتیژی نەهێشتەوە لەسەرمانی تاقینەکاتەوە، واتە دەستی لە هیچ تاوانێک نەپاراستووە لە دژی ئێمەدا.
ئێمە ئەو کەسانە بووین، کە بەرهەڵستی و شەڕمان دەکرد لە دژی رژێم لەپێناو بەرگریکردن لە مافەکانمان و تێگەیشتنمان بۆ وەڵامدانەوەمان، بەڵام رژێم بەڵگەی چییە بەرامبەر بە هاووڵاتییەکی بێچەک، کە خەریکی کاری مەدەنی ئازاد یان ڕەسمییە هەشت هەزاریان لێ ئەنفال بکات و بیانکوژێت.
وەچەیەک بە تەواوی لەناوچوون، هەزاران بێوەژن و هەتیو بوون بەبێ ئەوەی هیچ تاوانێکیان ئەنجامدابێت بە چی ویژدانێکی مرۆڤایەتی، یان شەریعەت یان یاسای شەرەفمەندانە ئەم کارە دڕندانە پەسند دەکرێت.
لەو ماوەیەدا، کە ململانێی نێوان دەسەڵات و بزووتنەوە و پارتەکەمان هێور بووەوە ڕژێم بە هیچ لە خۆی دڵنیا نەبوو هەرچەندە بانگەشەی ئەوەیشی دەکرد، کە سەرکەوتنی بەدەست هێناوە، چونکە بانگەشەی میدیاکانی هیچ ناوەڕۆکێکی ڕاستی تێدا نەبوو. کەواتە سەرکەوتنی دەسەڵاتێک چ بەهایەکی هەیە، کە بە کوشتنی هاووڵاتییەکی بێچەک هاتبێتەدی؟
ڕژێم دانی بە تاوانەکەیدا نەناوە و ڕەنگە بەشداربوویەکیش لەو تاوانەدا دان بە تاوانەکەیدا نەنێت، بەڵام سروشتی دادپەروەری و پاڵنەرمان بۆ بەدەستهێنانی مافەکانمان یارمەتی گەلەکەمان دەدات، کە برینەکانمان ساڕێژ ببێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ساڵانی سەختی نێوان خۆمەڵاسدانمان لە بۆسەکانمان و زۆربوونی دوژمنەکانمان دا.
ئێمە لەگەڵ ئەوەی ئەو هەموو قوربانیەمان داوە لەلای خوای گەورە لێیان خۆشبووین و گەڕاوینەتەوە سەر خاکەکەمان بۆ سەلماندنی ڕاستگۆیی دروشمەکانمان و لە جیاتی لەناوبردنیان توانای ئاوەدانکردنەوە و لەجیاتی دەستدرێژی و سنوردارکردن ئاشتی و ئازادییان پێ نیشان بدەین.
بەرپرسی دەستەی کارگێڕی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان.