دڵشاد مستەفا وەسانی

رەتكردنەوەی مافی كورد بۆتە نەریت، بەجۆرێك لە هیچ سەردەمێكی دەسەڵاتداریی عێڕاقدا، نەك ددان بەو مافەدا نەندراوە، بەڵكو دەسەڵاتداران كێبەركێیان بووە لەسەر ئەوەی كامەیان زیاتر كورد ئازار دەدەن، لێ ئەوەی لە هەموو قۆناغەكان زیاتر كوردی بێ ئومێد كردووە، ئەو قۆناغەیە كە دوای 2003 دەستی پێكردووە، چونكە بەڵێن بە كورددرا مافی بپارێزرێت،  بەڵام دەركەوت هێشتا بەغدا بڕوای بەو مافە نییە، كەچی داوا لە كورد دەكەن، رۆڵی خۆی لە عێڕاق بگێڕێ، كام رۆڵ؟
هەڵسوكەوتی بەغدا، بێمتمانەیی لێكەوتۆتەوە، ئاخر ساڵی 2014 حكوومەتی بەناو فیدڕاڵ لە سەردەمی نوری مالكی، بودجەی كوردستانی بڕی، هیچ لایەنێكیش نەهاتۆتە سەر خەت ئەو هەڵەیە راست بكاتەوە، تەنانەت بۆ پێشاندانی نیەتپاكیش ئامادەنین بودجەی هەرێمی كوردستان بدەن، كەچی داوا لە كورد دەكەن وەك پێكهاتەیەكی سەرەكی و كارا رۆڵی خۆی ببینێ، رۆڵبینینی كورد لە عێراق، بەپێی تێڕوانینی دەسەڵاتدارانی بەغدا، ئەوەیە كە وزەی خۆی بۆ عێراق بەكاربێنێ، بەڵام بەهیچ شێوەیەك بەلای ئەوەدا ناچن، ئاخۆ لەبەرامبەر ئەو رۆڵەدا كورد چی دەست دەكەوێت؟ ئێستا كە كورد بە گوێی دەسەڵاتدارانی بەغدای چرپاندووە، بەتایبەتیش دوای هاتنی شاندی هاوپەیمانیی نیشتمانی (شیعە): دەمانەوێ دوو دراوسێی باش بین، وەڵامەكەی ئەوەبوو، جارێ كاتی نییە و دەستوور رێگەی پێنادات.
لەبەرامبەردا، كورد ساڵانێكی زۆر دروشمێكی بەرزكردبۆوە، لە دوای دیموكراسی بۆ عێراق ئینجا داوای مافی كوردستانی دەكرد، كەچی هیچ كاردانەوەیەكی ئەرێنی لە لایەن عەرەب و هێزە سیاسییەكانیاندا نەبیندراوە، وەك بڵێی كورد داوای شتێك بۆ هەموو عێراق بكات، كەچی ئەوان نەیانەوێ، هیچ منەتێكیشیان بەوە نەبووە كورد لەو پێناوەدا خوێنێكی زۆری ڕشتووە.
كەواتە بەدرێژایی ماوە جیاجیاكانی دەسەڵاتداری، بەغدا نەك بڕوای بە مافی كورد نەبووە، بەڵكو هەمیشە توانای سەربازی و ئابووریی بۆ لێدانی كوردستان بەكارهێناوە، هەوڵی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستانیش، لە پەنای داوای مافی خەڵكی كوردستان، داوای دیموكراسیی بۆ عێڕاق بووە، دیارە ئەو دروشمەی بزووتنەوەی رزگاریخوازی، لەوەوە سەرچاوەی گرتووە كە ئەگەر حكوومەتێك بڕوای بە دیموكراسی نەبێت، بڕوای بە مافی كوردیش نابێت، هەرواش دەرچوو.
بەغدا لەسەر عادەتی خۆی بەردەوامە، پێویستە كوردیش بە خۆیدا بچێتەوە، ئاخۆ ئیشی ئەوە كار بۆ بەدیموكراتیزەكردنی عێڕاق بكات؟ ئاخر دەسەڵاتدارانی بەغدا، ئامادەنین وەك شەریك سەیری كورد بكەن، چۆن بەقسەی دەكەن؟  بۆیە كە داوا لە كورد دەكرێت رۆڵی خۆی لە عێڕاق بگێڕێ، تەنیا بۆ ئەوەیە لەسەر داوای رەوای خۆی ساردی بكەنەوە، بۆیە هەق نییە هیچ لایەنێكی كوردستان، خۆی بۆ عێراق ماندوو بكات، چونكە ژینگەی عێڕاق بڕیاریداوە، پێكەوەژیان قبوڵ نەكات، لەو ژینگەیەدا باسكردن لە مافی كورد درۆیەكی گەورەیە،  لە خۆ هەڵخەڵەتان و بەهەدەردانی وزە و توانا زیاتر نییە، خاكی عێراق خاكێكی رەقەڵانە بۆ دیموكراسی، بە كورد ناكێڵدرێت، لە راستیدا ئیشی كورد نییە، دوای 2003 كورد رۆڵێكی كارای لە بونیاتنانەوەی عێراق گێڕا،بەڵام پاداشتی ئەو رۆڵەی بە نانبڕین و هەڕەشەی پەلاماردانی كوردستان و قورسكردنی باری هەرێم لە ڕێی ئاوارەكانی عێراق و پڕچەككردنی داعش بوو، بۆیە پێویستە چیدی توانای كوردستان  بۆ بونیاتنانەوەی ئەو جۆرە عێراقە تەرخان نەكرێ، بەڵكو بۆ  وەدیهێنانی ئامانجە باڵاكەبێت.