نادر دۆغاتی
سەرێ ساڵا ئێزدیا (سەرساڵ)، چارشەمبە سەرێ نیسانێ، هەرساڵ ئێزدی دڤێ ڕۆژا پیڕۆزدا ئاهنگا جەژنێ دگێڕن بـ ڕێ وڕسمێن کەڵتۆرەک پڕ رەسەن وکەڤنار گرێدای خاک وەڵات ولاڵشا نۆرانی ڤە، (وەک د میتۆڵژیا ئێزدیا دا هاتی دیارکرن)، دڤێ ڕۆژا پیڕۆزدا ملائکە (طاوس ملك) ژ ئەزمانا داهری ئەڕدێ بۆ لـ لالشێ، وئەڤ ئەرد بسحرو جەمالا خۆە یا بەدەۆ وکولیڵکێن نیسانێ کەسک وسۆر وزەr خەمڵین، لەۆرا مەها نیسانێ دبێژت ئەز بۆکا ساڵێ مە ونابت بۆکەک سەر منڕا هەبت، ژبەr ڤێ چەندێ ئێزدی لە مەها نیسانێ نابت بۆکا بخۆازن یانژی داوەتا بکەن، وهەڕ وەسا نابت ئەڕدێ بکۆڵن . هێڤاریا جەژنێ ڕۆژا سێ شەمبێ، لە بەر دەریێن گشت خاس وقەلەندرو مەزارگەهێن ئێزدیا وبتایبەت لە پەرزدگەها لاڵشا نۆرانی، فندگ وشماڵ وچرا تێن ڤێخستن.
هەر وەسا لە هێڤاریا جەژنێ هەر ماڵباتەک ژمارەک گەلەک هێکان ڕەنگاو ڕەنگ دکەڵینن، وهەڕ وەسا نانێ سۆرکری بـ کۆنجی وڕؤنی (سەۆک) دپێژن، ودڤێت هەر ماڵباتەک سەربڕا خۆ بکۆژت دۆڤ پێچێبۆنا خۆە، وسەۆکێن کەرم دگەل هێکا لە ماڵێن فەقیرو ژارا بەلاڤدکەن . دڤێت هەر ماڵباتەک قەڤتکەک ژ کۆلیڵکێن نیسانێ دگەڵ قاڵکێن هێکێن رەنگاۆ وڕەنگ لە سەڕ دەرگەهێ ماڵا خۆ بدەت نیشانا ئێزدیاتیا وێ ماڵێیە.
سپێدەیا چاrشەمبێ، ڕۆژا جەژنا سەرسالێ، دگەڵ ڕۆژەک نۆێ، سپێدە زۆ دگەڵ ڕۆژ هەڵاتی، گەنج ولاۆ دگەل باڤ وکاڵێن خۆە بەرێ خۆە ددەن جیهێن پیرۆز خاس ومەزارگەهێن نەمرا، لە خاس وقەڵندەرا زیارەتی دبن، وسەرەدانا مریێن خۆە دکەن لـ گۆڕستانا، وهەر کەسەک دچت جەژنا داک وباڤ، ودۆست وهەڤالێن خۆە پیرۆز دکەن، هەر مالەک جڵاندکا خۆە یان ماسا خۆە حازرکڕیا ژ هێکێن رەنگاۆ وڕەنگ، وکادە وکۆڵیچە وهەمۆ جۆرێن شرینیاهیا بۆ زارۆیا، وڕی سپی وپیاو ماقۆڵ قەهوە وچایا وان یە حازرە بۆ هەڕ کەسێ هات وجەژنا وان پیرۆز کڕ . دەق بـ دەق، وهێک بـ هێکێ، لەهیستۆکا هێکانێ دەستپێدکەت، وهەڕ کەسێ هێکا وی یە قایمبت دێ گەلەک هێکا شکینت وقزانچکەت، بتایبەت زاڕۆکا کەیفا وان تێت دەمێ هێکەک قایم بدەست دکەڤت وگەلەک هێکا بشکینت. کابانیا ماڵێ، حازریا زادێ نێڤڕۆژێ دکەت بتایبەت خۆارنێن کوردەوری وەک تڕشکێ ( کوتڵک )، وسەروپێ، ودۆڵمە (ئاپراخ)، وبریانی وبرنج وساڤار دگەل گۆشتێ سۆرکری وکەلاندی، وچەند سفرێن زادی بخێرا خۆدانێ ماڵێ ومریێن خۆ دەردئێخینن ژبۆ ماڵێن فەقیر وهەژارا وبتایبەت شڤان وگاڤانێن گۆندی دگەڵ هێکێن رەنگاو ڕەنگ. پشتی زادێ نێڤڕۆژێ، جۆتکاڕ بەرێ خۆ ددەن ناف زەڤیێن خۆە دگەڵ نانەک (سەۆک) وچەند هێکێن ڕەنگاو ڕەنگ، هەڕ زەڤیەکێ پاریەک نان لـ ناڤ دخۆت وهێکەکێ دشکینت، هندەکێ ژێ دخۆت ویا دن دهاڤێتە ناڤ زەڤیێ دا خێرو بەرەکەتا ساڵا تازه بکەفتە ناڤ چاندنی وزەڤیکا خۆدانی. کابانیێن ماڵی دگەڵ کەچ وبۆکێن خۆە جڵاندکێن خۆە یێن زادی حازڕدکەن دخەمڵینن ژ گۆشت وگرار وسەۆک وهێک وشرینیایی وبەرێ خۆ ددەن مەزارگەهـ وگۆرستانا گۆندی پێش خاس وقەڵندەرا ڤەدچن زیارەتیدبن ودۆعا ژبۆ ناڤێ خۆدێ دکەت، وبەر بـ مەزارگەهێن مریێن خۆە دچن، جڵاندکێن زادی ڤەدکەن وپێکڤە دخۆن ولهەڤدو بەلاڤ دکەن وخیزانێن هەژار ژخۆرا دبەن ماڵ. شڤانێ گۆندی نەی بی بەهرا ژ پیرۆزباهیا جەژنا سەرێ ساڵێ، شڤان پەزێ خۆە نێزیکی کۆند دکە، بێری دچە بێریێ، بێری ژبۆ شڤانی هەکبا خۆە پڕدکە ژ هێک وسەۆک وگۆشت، وخەلاتێن تایبەت ودراڤ ددەنە شڤانێ خۆە، هەر وەسا شڤان خەلاتێ بێریی ددەتێ ئەۆژی شڤان گۆپاڵێ خوە دشکینت وهەڕ بێرییەکێ پارچەکی گۆپاڵی ددەتە بێریا دا بمەشکا خۆ ڤەکەت ژبۆ بەرەکەتا شیرو ماستی.
جەژنا (سەرێ ساڵێ)، ئەڤ ڕێ وڕسمێن رەسەن وکەڤناڕ ژکەڵتۆرێ باڤ وکالان ژڕۆژا ئافرینیا کنیاتێ (خلیقە الکون) لـ لاڵش تا نها تەنها لـ سەر خاک وەڵاتێ مە کوردستانێ تێن گێڕان برەنگەکی سڕۆشتی، چەنگۆ ئێزدیاتی وەک ئۆڵ وزمان وخاک ومێژۆ ژزک ماڵدا بـ خاکا وەلاتێ خۆ ڤە یە گڕهێدایە. بڤێ هەڵکەفتا پیرۆز جەژنا سەرساڵا ئێزدیا، ژدڵ وجان ئەز پیرۆزباهیا تەڤایا ئێزدیا دکەم لـ کوردستانێ وجیهانێ، وساڵەک دن ئەم جەژنا خوۆ دبن ئالایا کوردستانێ لـ دەۆلەتا کوردی بکەین.
جەژنا وە پیرۆز بە
naderdoxati@hotmail.com